Fouten maken

Een fout maken is menselijk, zegt men. Het is al weer enkele jaren geleden dat ik een ernstige fout maakte. Het ging om een mailtje wat per abuis naar meerdere mensen werd verstuurd. Het was verschrikkelijk. Ik heb uiteraard meteen maatregelen genomen om te voorkomen dat het nog een keer gebeurt. Ik heb er een nacht wakker van gelegen, destijds.

Of het nu gaat om stoppen voor het rode licht of iets anders, het eerste wat mensen doen wanneer ze een fout maken, is ontkennen: (“het is niet mijn schuld”, “het komt door de ander”, “het ligt aan de apparatuur”, etc.). Ik kon deze neiging om smoezen te verzinnen onderdrukken en heb verantwoordelijkheid genomen voor mijn fout. Ik voelde me ellendig, heb er buikpijn van gehad, hoewel de meeste mensen begrip hadden voor mijn vergissing.

Je ziet hetzelfde fenomeen op allerlei gebieden: politici die geen verantwoordelijkheid nemen. Op medisch gebied: artsen die fouten afschuiven (of ziekenhuizen die verbieden verantwoordelijkheid te erkennen). Een fout wordt een dubbele fout als je de verantwoordelijkheid niet neemt.

Gelukkig begint er in de medische wereld een andere wind te waaien. Men ontdekt dat slachtoffers die een oprechte schuldbekentenis krijgen veel milder zijn naar de schuldige. Niemand maakt expres fouten. Denk aan een ongeluk waarbij de veroorzaker praat met het slachtoffer. Dit soort gesprekken nemen veel leed bij het slachtoffer weg, mits het goed wordt aangepakt.

Het omgekeerde gebeurt ook: bij ontkenning worden slachtoffers boos. In de politiek is het de achterban die zich belazerd voelt, bij de arts de verkeerd behandelde patiënt. En natuurlijk hebben fouten soms ernstige gevolgen, dat is al erg genoeg.

Er is een fiks portie assertiviteit nodig om onze fouten te erkennen. Gaat u ook in de verdediging? Misschien is een assertiviteitscursus toch niet zo’n gek idee. Maar alleen “sorry” zeggen is niet genoeg, maatregelen nemen om problemen in de toekomst te voorkomen is ook belangrijk.